فوت و فن نگهداری از گل سنگ در آپارتمان
نگهداری گیاه خالدار با نام فارسی گل سنگدر آپارتمان های امروزی کار سختی نیست به شرطی که اسباب نگهداری و پرورش گلدان رنگارنگ آماده باشد
ایرانیها اسمش را گذاشتهاند گل سنگ؛ نامی که بیدلیل روی گلهای خالدار گذاشته شده و هنوز هم کسی دلیل این نامگذاری را نمیداند چون گل سنگهای واقعی در دنیای گیاهان از قارچ و جلبک هستند نه این خالدارهای صورتی و سفید و قرمز.
در هر حال مهمانهای دوستداشتنی آپارتمانهای ما که از اطراف اقیانوس هند راهشان را به خانههایمان بازکردهاند هر اسمی داشته باشند- چه گلهای خالدار و گل سنگ و چه نام عجیب و غریب و علمی هیپوستس - این روزها یکی از محبوبترین گیاهان اطراف ما هستند؛ گلهایی با لکههای صورتی و سفید که بساط پرورش و نگهداریشان حسابی پررونق است. بیایید با این مسافرهای گرمایی بیشتر آشنا شویم.
خورشید باید از دور بتابد
اگر دلتان میخواهد نقش و نگارهای زیبای روی برگهای گلدانتان همیشگی باشد و رنگ برگها به دلخواه شما باید همیشه به نوری که به برگهای گلدان میتابد، دقت کنید. گل سنگ اگر در محیطی کمنور قرار بگیرد دیگر رنگ و رویی برایش نمیماند. درواقع در محیطی با نور کم خیلی زود لکههای زیبای روی برگها کمرنگ و محو میشود. در این صورت برگها بهطور یکپارچه سبز میشوند و دیگر نشانهای از خالهای صورتی باقی نمیماند.
پس اگر روزی متوجه شدید گلدانتان دیگر به اندازه روز اول رنگ به رنگ نیست آن را در نور آفتاب قرار دهید تا رنگها پررنگتر شود؛ البته تابش نور مستقیم آفتاب هم برگها را میسوزاند. همچنین نور زیاد محیط گاهی باعث پیچش برگها میشود چون گل سنگ نور غیر مستقیم میخواهد. یکی از بهترین مکانهای نگهداری این گیاه نزدیک پنجره است؛ جایی که آفتاب ملایمی به خانه بتابد و نور مستقیم روی برگها نباشد. یادتان باشد برگهای گل مانند حسگرها هستند. اگر میخواهید حال و روز گلتان را بدانید باید به برگها دقت کنید. آنها با ریخت و قیافهشان درباره دمای محیط و نور کافی حرف میزنند.
تحمل تشنگی را دارند
این گلها رطوبت دوست دارند اما نه آنقدر که در آب غوطهور باشند. درواقع بهترین زمان برای آبیاری آنها زمانی است که سطح خاک گلدان خشک شده باشد؛ یعنی زمانی که با نوک انگشت سطح خاک را لمس میکنید رطوبتی احساس نکنید. آبیاری بیش از اندازه این گیاه باعث زرد شدن برگها و افتادنشان میشود؛ البته افتادن برگها ممکن است پیامی مخالف هم داشته باشد. اگر زمانی برگهای گلتان بدون اینکه زرد شوند افتادند باید بیشتر حواستان را به آبیاری جمع کنید.
این مساله یعنی اینکه خالدارهای آپارتماننشین شما تشنه هستند و کمآب. گل سنگ برخلاف اینکه از غوطهور شدن در آب بدش میآید اما عاشق رطوبت و نم است. این گیاه رطوبت بالای هوا را دوست دارد. این وسط بهترین کار استفاده از یک زیرگلدانی بزرگتر است. داخل زیرگلدانی تا ارتفاع لبه آن سنگریزه بریزید و تا نیمه ارتفاع دیواره آن را از آب پر کنید. گلدان را روی سنگریزهها بگذارید. توجه کنید ته گلدان نباید با آب در تماس باشد.
این روش رطوبت مورد نیاز این گیاه را تامین میکند. حواستان به دمای آب هم باشد. اگر هر روز از آب سرد برای آبیاری گلها استفاده کنید باید منتظر کمرنگ شدن و ریزش برگها باشید. دمای آب باید حدود ۲۵ درجه سانتیگراد باشد تا به این گلهای حساس صدمهای وارد نشود. تغییر فصل را هم یادتان نرود. این گلها در تابستان بیشتر دنبال نم و رطوبت هستند و در زمستان زیاد با شما کاری ندارند برای اینکه بیشتر آنها بسته به شرایط نگهداری در فصل سرما به خواب زمستانی میروند. پس اگر نشانههای رشد گلدانتان در این فصل کم شد، نگران نشوید و فقط به آن کمتر آب دهید. یکبار در هفته آبیاری در فصل زمستان برای این گلها کفایت میکند.
از یک ساقه تا گلدان
پرورش گیاه خال صورتی زیاد سخت نیست. شاید تنها نقطه ضعف آنها طول عمرشان باشد. آنها معمولا بعد از مدتی در فصل زمستان میخوابند و دیگر بیدار نمیشوند! پس زیاد خودتان را به زحمت نیندازید و اگر نشانههای حیات در گلدانتان ندیدید، ناراحت نشوید. میتوانید هر بهار یک گلدان تازه از آنها درست کنید. گلهای خالدار هم از طریق بذر تکثیر میشوند و هم ساقه. فقط کافی است اواسط فصل بهار بذرها را بکارید و منتظر بمانید.
دمای مورد نیاز برای جوانه زدن بذرها ۲۳-۲۱ درجه سانتیگراد است و اگر شرایط درست و بر وفق مراد باشد دو هفته بعد جوانهها سر می زنند. از طریق قلمه هم میتوانید از اواسط بهار تا اوایل پاییز با یک چاقوی تیز یا قیچی باغبانی قلمههایی را به طول ۱۰ ۵/۷سانتیمتر جدا کنید و آنها را در بستر ریشهزایی یا حتی آب بگذارید. قلمهها در دمای ۲۱-۲۰ درجه و نور کافی غیرمستقیم رشد میکنند. میتوانید قلمهها را با کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید تا زودتر ریشه دهند.
ریشه دادن دو ماه زمان میبرد. بعد از آن کیسه پلاستیکی را بردارید تا گیاه در محیط طبیعی به رشد ادامه دهد و بزرگ شود. میتوانید به گیاه کود مایع هم بدهید. بعد آن را به گلدانی با قطر دهانه ۱۱ سانتیمتر حاوی کمپوست گلدانی با پایه پیت منتقل کنید. در روش ریشهدهی در آب، زمانی که طول ریشهها به پنج سانتیمتر رسید، قلمهها را بیرون بیاورید و در گلدانهایی با قطر دهانه ۹ سانتیمتر بکارید. دقت کنید به ریشهها صدمه نزنید.
گرمایی هستند
درست است که از نور مستقیم آفتاب زیاد راضی نیستند و ترجیح میدهند در سایه باشند اما اصلا با سرما میانهای ندارند. طبق معمول هم نارضایتیشان را با تغییر رنگ برگهایشان نشان میدهند. زمانی که نور کافی بود اما برگها دیگر رنگ نداشتند بدانید گلدان حساس خانه از وضعیت دمای محیطش راضی نیست.
سرما باعث از بین رفتن لکه های صورتی خاص برگ ها میشود. دمای روز ۲۹-۲۴ درجه سانتیگراد و دمای شب ۲۳-۲۱ درجه سانتیگراد برای این گیاه مناسب است. دما نباید به زیر ۱۳ درجه سانتیگراد برسد؛ میدانید که آنها خیلی زود با ریختن برگها تلافی میکنند!
نم فضا باید بالا باشد
بهتر است گلدانهای خالدار صورتیتان را از باقی گلهای آپارتمان جدا نکنید. با این کار گل سنگ رطوبتی را که نیاز دارد بهراحتی به دست میآورد. این گلها عاشق رطوبت و نم هوا هستند اما مساله اینجاست که مانند بنفشه آفریقایی با غبارپاشی روی برگها میانه خوبی ندارند و تکرار این عمل در نهایت به ریختن برگهای شان منجر میشود.
از طرفی هوای خشک و بدون نم هم برای این گلها مانند یک قتلگاه است. این وسط بهترین کار استفاده از زیر گلدانیهای بزرگ با سنگریزه است. گلها به این ترتیب از نم آبی که در ته گلدانشان هست میتوانند استفاده کنند.
تقویت شده دوبله میخواهند
گل سنگ به خاک زهکشی شده و خوب احتیاج دارد و البته به داروهای تقویتکننده! کود مورد نیاز این گیاه را میتوان به میزان یک گرم در لیتر، هر دو هفته یکبار از فروردین تا شهریور مورد استفاده قرار داد. فقط کافی است از گلفروشیها کود مخصوص آنها را بگیرید.
در مورد خاک هم مخلوطی از یک قسمت تورب، یک قسمت خاکبرگ پوسیده و یک قسمت ماسه خاک مطلوب هیپوستس کافی است؛ البته اگر زیاد حرفهای نیستید میتوانید دوباره از گلفروشی سر خیابان کمک بگیرید. فقط باید حواستان به رشد گیاه باشد. اینجا دیگر گلفروش محله در میان نیست. این شما هستید که باید دقت کنید مبادا ریشههای گیاه از منافذ زیر گلدان بیرون بزنند چون اگر این اتفاق بیفتد یعنی وقت عوض کردن گلدان رسیده است؛ کاری که بیشتر در فصل بهار انجام میشود.
الو اورژانس!
اگر گل مان مریض شد، چه کار کنیم؟
- اگر روی برگها لکههای سوخته به وجود آمد؛ یعنی نور آفتاب بهطور مستقیم روی گلدان میتابد یا برای تمیز کردن برگها از ماده شیمیایی استفاده شده است.
- اگر برگها زرد میشوند و میافتند؛ یعنی زیاد از حد به گلدان آب رسیده و تا وقتی خاک گلدان خشک نشده نباید به آن آب داد.
- اگر برگها کمرنگ میشوند و میافتند؛ یعنی محیط برای این گلها سرد است یا اینکه از آب سرد برای آبیاری آنها استفاده میشود.
- اگر برگها سیاه میشوند؛ یعنی هم آب زیاد است و هم هوا غیر مناسب!
- اگر برگها خشک میشوند و پیچ میخورند؛ یعنی هوا خشک است و گرم. میتوان در این صورت هرازگاهی از غبارپاشی استفاده کرد.
- اگر رنگهایخاص برگها از بین رفتهاند؛ یعنی نور کافی نیست. باید گلدان را به فضای پرنورتری برد؛ البته بدون تابش مستقیم آفتاب.